De groenendaeler is een middelgroot, langharig ras met een vrij vierkant silhouet. Hij wordt vaak verward met de langharige Duitse herder, maar zijn profiel is vierkanter, zijn botten zijn lichter, zijn kop is verfijnder en hij beweegt licht en vlot. De groenendaeler heeft een zwarte vacht. Volwassen mannetjes zijn 61-66 cm hoog en volwassen vrouwtjes 56-61 cm. Ze wegen tussen de 27,5 en 28,5 kg.
Groenendaelers zijn aanhankelijke, toegewijde gezelschapsdieren die graag overal bij zijn. Hun natuurlijke waakinstinct slaat aan als ze het gevoel hebben dat het nodig is. Ze beschermen hun huis en gezin, dus het wordt niet aangeraden om dit waakinstinct al op jonge leeftijd te stimuleren, anders gaan ze je ook in 'normale' situaties bewaken. Vroege, grondige socialisatie is essentieel bij dit ras.
Er zijn vier soorten Belgische herdershonden: de groenendaeler, de Tervuerense herder, de Mechelse herder en de Laekense herder. Ze zijn vernoemd naar de Belgische regio's waar ze vandaan komen. We kennen deze hardwerkende Belgische herdershonden sinds de middeleeuwen. In de jaren 1890 heeft een professor van de Belgische school voor diergeneeskunde rasstandaarden opgesteld voor de verschillende Belgische herdershonden. Wat opviel is dat ze redelijk vergelijkbaar waren: het belangrijkste verschil was de vacht. De groenendaeler werd ontwikkeld uit een zwarte teef van een Belgisch herdershondras, die gekruist werd met een andere zwarte herdershond. De honden uit dat nestje werden de voorouders van de groenendaeler.
