Ringworm bij honden: symptomen, behandelingen en preventie

Ringworm bij de hond is een huidziekte van schimmelachtergrond, besmettelijk, die zowel dieren als mensen kan aantasten. Hoewel het meestal onschuldig is, moet het snel worden aangepakt om te voorkomen dat het zich verspreidt naar andere viervoeters of gezinsleden.

In dit artikel leggen we uit hoe je de symptomen van ringworm bij de hond kunt herkennen, hoe het wordt overgedragen, welke behandelingen effectief zijn en welke preventieve maatregelen je kunt nemen om jouw huisdier te beschermen en het risico op terugkeer te beperken. Met deze uitgebreide gids weet je hoe te handelen bij vermoedelijke ringworm en jouw hond de juiste verzorging te bieden op het juiste moment.

Wat is ringworm bij de hond?

Ringworm, ook wel dermatophytose genoemd, is een besmettelijke aandoening die de huid en vacht aantast, en zelden de nagels. Het wordt veroorzaakt door micro-organismen zoals Microsporum of Trichophyton, die zich voeden met keratine in de huid.

Ringworm is een van de meest voorkomende huidaandoeningen bij honden. Het veroorzaakt meestal plaatselijke letsels, maar kan zich uitbreiden als het niet snel wordt behandeld.

Een besmettelijke maar vaak onschuldige ziekte

Hoewel het niet altijd ernstig is, moet ringworm bij honden serieus genomen worden: het verspreidt zich gemakkelijk naar andere dieren (katten, konijnen, paarden…) en ook naar mensen. Het kan leiden tot korstvorming, haarverlies of huidletsels en kan zich snel verspreiden als het niet op tijd wordt behandeld.

Waarom snel handelen belangrijk is

Naast het ongemak voor de hond kan deze aandoening de huid verzwakken, de vacht bros maken en jeuk veroorzaken. Een vroege diagnose en passende behandeling vergemakkelijken herstel en beperken het risico op besmetting. Het is dus belangrijk de tekenen van ringworm te leren herkennen om snel te kunnen reageren.

Zichtbare symptomen bij honden

De symptomen van ringworm zijn voornamelijk huidgerelateerd, maar kunnen per dier verschillen. Sommige honden tonen duidelijke tekenen, andere zijn dragers zonder zichtbare symptomen. Veelvoorkomende manifestaties zijn:

• Plaatselijk haarverlies (alopecia), vaak in cirkelvormige gebieden: de vacht wordt bros en valt uit in plakjes, waardoor de huid zichtbaar wordt.
• Schilfers (roos), korsten of oppervlakkige letsels.
• Irritatie en roodheid, soms met een ruwe of verdikte huid.
• Matige jeuk: sommige honden krabben, likken of wrijven over de aangetaste zones.

Minder frequente maar mogelijke symptomen

In sommige gevallen kan ringworm ook:

• de nagels aantasten, waardoor ze bros of vervormd raken,
• grotere delen van het lichaam beïnvloeden als het niet snel wordt behandeld.

De evolutie is meestal progressief: de letsels breiden zich langzaam uit als er niets wordt gedaan. De dierenarts kan verschillende tests uitvoeren, zoals observatie onder een speciale lamp (Wood-lamp), huidafkrabsels of laboratoriumanalyse van haren en schilfers.

Hoe ringworm onderscheiden van andere huidziekten?

Letsels door ringworm kunnen lijken op andere huidproblemen, zoals korstvorming door parasieten of allergieën.

Sommige tekenen van dermatophytose kunnen verward worden met andere huidaandoeningen zoals:

• atopische dermatitis,
• demodicose,
• sarcoptes-mijt,
• of auto-immuunziekten zoals pemphigus foliaceus.

Het is dus essentieel geen eigen diagnose te stellen: alleen een dierenarts kan ringworm bevestigen en een passende behandeling voorstellen.

Oorzaken en overdrachtswijzen van ringworm

De hond kan besmet raken:

•  door direct contact met een geïnfecteerd dier (hond, kat, knaagdier…),
• door blootstelling aan schimmelsporen: grond, vegetatie, vochtige muren…
• via besmette voorwerpen zoals borstels, manden, kussens of dekens die niet gedesinfecteerd zijn.

Bepaalde situaties verhogen het risico, zoals wandelingen in de natuur, leven in collectiviteit (pension, kennel) of een verzwakte gezondheid (ziekte, stress, slechte hygiëne).

Is ringworm overdraagbaar op mensen en andere dieren?

Ja, ringworm is een zoönose, een ziekte die overdraagbaar is tussen dieren en mensen. Een geïnfecteerde hond kan een kat, fret… of een gezinslid besmetten. Katten veroorzaken vaak huishoudelijke besmettingen. Een dragerkat kan ringworm aan een hond overbrengen bij gewoon contact, zelfs zonder ziekteverschijnselen. Daarom is het belangrijk alle huisdieren te laten onderzoeken, ook als ze gezond lijken.

De meest gevoelige individuen zijn:

• puppy’s,
• oude of zieke honden,
• immunodeficiënte dieren,
• kinderen en kwetsbare mensen.

Honden met lange vacht lopen ook meer risico, omdat sporen makkelijker aan hun dichte vacht hechten.

Wat is de incubatietijd van symptomen?

De incubatietijd van ringworm varieert. Symptomen kunnen enkele dagen tot een maand na blootstelling verschijnen.

De ontwikkeling hangt af van:

• de hoeveelheid sporen waaraan het dier is blootgesteld,
• de immuunreactiviteit,
• de algemene conditie van huid en vacht.

De vaakst getroffen zones zijn hoofd, poten en rug, maar uitbreiding kan plaatsvinden als de ziekte niet snel wordt behandeld.

Behandelopties en beschikbare oplossingen

Afhankelijk van het geval kan de behandeling 4 tot 8 weken duren en verschillende vormen aannemen:

• Lokale behandeling: shampoos, lotions of crèmes direct op de letsels aanbrengen. Dit beperkt de schimmelgroei.
• Orale behandeling: antifungale tabletten voor systemische behandeling, vooral bij uitgebreide letsels of terugkeer van de infectie.
• Grondige reiniging: dagelijkse desinfectie van manden, dekens, speelgoed, vloeren en borstels om sporen te verwijderen en herbesmetting te voorkomen.

Welke behandeling kiezen tegen ringworm bij de hond?

De keuze hangt af van:

• ernst van de infectie,
• reactie van de hond op de actieve bestanddelen,
• type schimmel.

Sommige honden zijn gevoelig voor bepaalde medicijnen; de dierenarts kan het protocol aanpassen en een beter verdraagbare optie kiezen. Regelmatige opvolging is noodzakelijk voor eventuele aanpassingen.

Praktische tips voor een effectieve behandeling

Om herstel te optimaliseren en herbesmetting te voorkomen:

• Was regelmatig de vacht met voorgeschreven producten volgens de aangegeven frequenties.
• Desinfecteer grondig alle leefruimtes: beddengoed, vloeren, accessoires… zelfs wanneer er geen symptomen meer zichtbaar zijn.
• Vermijd contact met andere dieren tijdens de behandeling, vooral in hetzelfde huishouden.
• Respecteer opvolgafspraken bij de dierenarts.

Zelfs als symptomen verdwijnen, kunnen sporen aanwezig blijven. Aanvullende tests (zoals schimmelkweek) worden vaak aan het einde van de behandeling uitgevoerd om zeker te zijn van volledige eliminatie. Gemiddeld duurt het ongeveer twee weken na het einde van de behandeling om afwezigheid van schimmels te bevestigen.

Preventie van ringworm bij de hond

Preventie is essentieel, zowel om een eerste besmetting te voorkomen als om herhaling te beperken. Omdat schimmelsporen lang in de omgeving kunnen overleven, is regelmatige waakzaamheid nodig.
Effectieve maatregelen:

• Zorg voor goede hygiëne in de leefomgeving: ruimtes luchten, manden, speelgoed, voerbakken regelmatig wassen en oppervlakken desinfecteren.
• Inspecteer regelmatig huid en vacht, vooral na contact met andere honden of bij overmatig krabben.
• Let op gedrag: overmatig likken of geïrriteerde zones kunnen wijzen op een huidprobleem.
• Beperk contact met mogelijk geïnfecteerde dieren, vooral in pensions, asielen of tijdens wandelingen.
• Versterk de immuniteit via een uitgebalanceerd dieet en regelmatige dierenartscontroles.

Als je een kat in huis hebt, laat deze dan ook controleren. Zelfs zonder zichtbare letsels kan een kat sporen dragen en verspreiden. Soms is gelijktijdige behandeling van alle huisdieren nodig om terugkeer te voorkomen.

Wat te doen bij vermoeden van ringworm?

Bij vermoeden van ringworm (letsels, haarverlies, jeuk…) isoleer de hond van andere dieren en kinderen, reinig zijn leefruimte zorgvuldig en maak een afspraak bij de dierenarts voor een nauwkeurige diagnose.

Er is momenteel geen specifiek vaccin tegen ringworm. Preventieve bezoeken en het up-to-date houden van aanbevolen vaccinaties helpen echter de immuniteit van jouw hond te versterken en het risico op infectie te beperken.

Waarom een dierenarts raadplegen essentieel is

Alleen een dierenarts kan:

• een betrouwbare diagnose stellen (via specifieke onderzoeken),
• de juiste behandeling voorschrijven,
• het genezingsproces opvolgen,
• en volledige eliminatie van schimmels controleren.

Dit is vooral belangrijk als de hond een collectieve omgeving bezoekt (pension, kennel, trimsalon) of een verzwakt immuunsysteem heeft.

Veelgestelde vragen over ringworm bij de hond

Is ringworm ernstig bij de hond?

Nee, meestal is het een onschuldige huidaandoening, maar zeer besmettelijk. Snelle behandeling is nodig om verspreiding naar andere dieren of mensen te voorkomen.

Kan mijn kat ringworm overdragen op mijn hond?

Ja, dit komt vaak voor. Katten, vooral buitenkatten, kunnen sporen dragen en dermatophytose overdragen aan honden via direct contact of besmette omgeving.

Hoe weten we of mijn hond ringworm of een andere huidaandoening heeft?

Alleen een dierenarts kan onderscheid maken via Wood-lamp, schimmelkweek of huidafkrabsels.

Kan ringworm bij de hond met natuurlijke producten worden behandeld?

Sommige natuurlijke oplossingen, zoals kokosolie of appelazijn, worden soms genoemd, maar vervangen geen veterinaire antifungale behandeling. Zelfmedicatie kan herstel vertragen of letsels verergeren.

Hoe lang duurt het voordat ringworm bij de hond verdwijnt?

Bij correcte behandeling verschijnen de eerste verbeteringen snel. Volledige genezing duurt vaak 1 à 2 maanden, afhankelijk van de schimmel en ernst van de letsels.

Hoe het milieu desinfecteren na ringworm?

Desinfecteer alle oppervlakken in contact met het dier. Was stoffen (manden, dekens, kussens) op hoge temperatuur, reinig vloeren, speelgoed en accessoires met antifungale producten. Sporen kunnen maanden in de omgeving overleven.