Alles wat je moet weten over raskatten

Katten zijn een populair huisdier. Ze hebben de reputatie autonomer te functioneren en minder nood te hebben aan aandacht en gezelschap van hun baasjes.

Dat kan wel waar zijn voor sommige katten, maar gaat zeker niet op voor alle katten. Er zijn grote verschillen in temperament, activiteitenniveau en persoonlijkheid tussen katten van verschillende rassen en ook binnen de rassen tussen de individuele katten. 

Terwijl de goede oude huis-tuin-en-keukenkat al eeuwenlang een vaste waarde is in vele huisgezinnen, ook vandaag nog, willen we ook eens een kijkje nemen bij de raskatten en meteen ook enkele begrippen verduidelijken die je zult tegenkomen in je zoektocht naar de kat die het best bij jou past.  

Wat is een raskat of een raszuivere kat?

Een raskat is een kat waarvan de afstamming gedocumenteerd is op een stamboom die als correct erkend is door een kattenstamboekvereniging, zoals in België bijvoorbeeld de BRKV (Belgische RasKattenVereniging), die is aangesloten bij de World Cat Federation (WCF). 

Een raszuivere kat is een kat waarvan de ouders, grootouders en overgrootouders allemaal van hetzelfde ras zijn. Als de afstamming echter niet officieel gedocumenteerd is in het stamboek of op een stamboom, mag de kat geen raskat genoemd worden, ook al is hij raszuiver. 

Dankzij outcross is er een veel bredere genenpool beschikbaar voor het ras. Dat betekent ook dat je waarschijnlijk niet meer dan vier generaties moet teruggaan om een Perzische kat of Britse korthaar tegen te komen in de stamboom van de selkirk rex die nu op je schoot zit te spinnen.

Eigenlijk is dat alleen belangrijk als je wilt fokken, maar we vermelden het omdat dat een groot verschil is met het systeem voor de registratie van rashonden, waarmee de meeste mensen beter vertrouwd zijn.

Stamboekorganisaties

Er zijn een aantal organisaties die stamboeken bijhouden van raskatten over heel de wereld. Sommige daarvan werken nauw samen of zijn aangesloten bij een overkoepelende organisatie. Andere werken alleen. Niet alle organisatie zijn even begaan met de genetische gezondheid van de katten. In dit artikel bespreken we de Britse stamboekorganisatie, de Governing Council of the Cat Fancy (GCCF), die ook aantoonbaar de hoogste welzijnsnormen heeft. De GCCF erkent bijvoorbeeld geen rassen met inherente gezondheidsproblemen, zoals de munchkin (dwerggroei) of de Schotse vouwoorkat (osteochondrodysplasie).  

De GCCF voert het kattenstamboek, beheert de gedetailleerde rasstandaarden, het fokbeleid, de eventuele toegestane outcross en de gezondheidsinformatie en organiseert kattenshows. Andere organisaties vervullen soortgelijke taken, maar kunnen licht andere regels hanteren.  

Wat is het verschil tussen een raskat, een kat van een gemengd ras en een kruising?

Dit kan iets ingewikkelder worden, want de meeste stamboekorganisaties, waaronder de GCCF, registreren ook outcross om de genenpool te verbeteren en te verbreden, ook al is het in een apart register. Dus een kat die voortkomt uit een kruising, bijvoorbeeld van een selkirk rex en een Britse korthaar, kan een stamboom hebben (gedocumenteerd en geaccepteerd als correcte stamboom) en geregistreerd zijn bij de GCCF, maar geen raszuivere kat zijn en niet in aanmerking komen voor shows.  
 
In het algemeen wordt de term 'gemengd ras' gebruikt wanneer één of beide ouders van onbekende afkomst zijn. 
 
De term 'kruising' wordt gebruikt voor katten waarvan beide ouders een bekend ras zijn en, zoals hierboven vermeld, al dan niet een gedocumenteerde afstamming hebben. 
 
Veel mensen gebruiken de termen 'gemengd ras' en 'kruising' echter door elkaar.

Kunnen raskatten gezondheidsproblemen hebben?

Alle dieren kunnen gezondheidsproblemen hebben. Meestal wordt aangenomen dat kruisingen of gemengde rassen minder gevoelig zijn voor gezondheidsproblemen, maar dat is niet helemaal waar. Wanneer twee dieren van verschillende rassen drager zijn van dezelfde genen voor gezondheidsproblemen, zijn de risico's hetzelfde als wanneer twee dieren van hetzelfde ras die genen dragen.  

Het verschil is dat verenigingen en fokkers bij raskatten streven naar het identificeren en uitroeien van de genen die gezondheidsproblemen veroorzaken. De afstamming en de gezondheidsproblemen zijn goed gedocumenteerd en de dieren kunnen erop getest worden. Sommige rassen hebben een lijst met mogelijke gezondheidsproblemen en andere niet. Maar dat kan ook liggen aan het aantal rasexemplaren. Hoe ouder het ras en hoe meer exemplaren ervan zijn, hoe meer gegevens er zijn. Zeldzamere rassen, waarvan er minder exemplaren rondlopen, hebben misschien minder gezondheidsproblemen maar het is ook mogelijk dat de gezondheidsproblemen nog niet aan het licht gekomen zijn.  
 
Sommige kattenrassen hebben inherente gezondheidsproblemen. Denk bijvoorbeeld aan de Schotse vouwoorkat. Die karakteristieke vouworen zien er misschien schattig uit, maar ze zijn het gevolg van een ziekte genaamd osteochondrodysplasie, een genetisch defect dat het kraakbeen in het hele lichaam aantast. Niet alleen vallen de oren om door gebrek aan kraakbeen, ook andere delen van het lichaam worden aangetast. Zo hebben deze katten vervormde botten in hun ledematen en lijden ze onder ernstige artritis. De effecten kunnen al op de leeftijd van 7 weken zichtbaar zijn en chronische pijn en kreupelheid veroorzaken. Er is geen genezing mogelijk en de enige manier om de ziekte uit te roeien, is te stoppen met het fokken van katten met gevouwen oren.   

Enkele andere kattenrassen die niet worden erkend door de GCCF, maar mogelijk wel door andere organisaties, zijn:

Munchkin – Alle munchkins lijden aan dwerggroei - waarschijnlijk pseudoachondroplasie, wat resulteert in een hoofd van normale grootte, maar kortere ledematen, waardoor ze voorbestemd zijn voor gezondheids- en mobiliteitsproblemen. 

Pixie-bob – Volgens de rasstandaard moeten pixie-bobs polydactyl zijn, wat betekent dat ze afwijkingen aan de ledematen hebben, meestal in de vorm van extra duimen en tenen, of zelfs extra voetzolen.

Savannah – De savannah is een recent ras, ontstaan uit de kruising van een wilde soort met een huiskat. Het houden van een kat van de F1-generatie vereist in het Verenigd Koninkrijk nog steeds een vergunning voor gevaarlijke wilde dieren.

Soorten raskatten/raszuivere katten 

Deze types zijn niet zo veelzeggend als de rasgroepen bij de honden. Aangezien katten nooit gefokt werden voor een specifieke taak, is de indeling eerder gebaseerd op het vacht- of lichaamstype dan op het gedrag of temperament. Toch kunnen we ook met enige zekerheid zeggen dat bepaalde types actiever of om een of andere reden veeleisender zijn dan andere!

Sommige rassen vormen ook een eigen groep, onder een of meer van de hoofdtypes. De Aziatische groep valt bijvoorbeeld onder het Burmese type en omvat Aziatische katten van alle kleuren plus de burmilla, de bombay en de tiffanie.  

Halflangharig type
Heilige birmaan
Maine coon
Noorse boskat 
Nebelung
Ragdoll
Somali
Turkse van
Ragamuffin
Siberische kat 

Britse type  
Britse korthaar
Chartreux
Manx
Selkirk rex 

Buitenlandse type 
Abessijn
Aztec
Bengaal 
Cornish rex
Devon rex
Egyptische mau
Korat
La perm
Lykoi
Ocicat
Blauwe rus
Singapura
Snowshoe
Sokoke
Somali
Sphynx
Thai
Toyger 

Burmese type
Aziatische kat
Australian mist
Burmese kat
Suffolk
Tonkanees 

Siamese en oosterse type
Balinese kat
Oosterse korthaar
Oosterse langhaar
Siamese kat 

Perzische type 
Perzische kat
Exotische korthaar 

Bij elk type horen een aantal eigenschappen die je redelijkerwijs kunt verwachten, hoewel er binnen sommige types meer variatie is dan binnen andere. 
 
Bij de halflangharen is de diversiteit het grootst. Dat gaat van de tengere en elegante somali tot de grote en indrukwekkende maine coon, maar ze hebben allemaal een halflange vacht  

Katten van het Britse type zijn allemaal vrij stevige, mollige en gedrongen katten, maar het vachttype verschilt. De Britse korthaar heeft bijvoorbeeld een dichte, weelderige vacht, terwijl de selkirk rex een halflange, extreem pluizige, gekrulde of golvende vacht heeft.

Het buitenlandse type vormt een andere grote groep. De rassen binnen deze groep variëren van de tengere, gladharige Egyptische mau tot de grote, knokige devon rex met een gekrulde vacht. De verscheidenheid aan lichaamsbouwen en vachttypes binnen dit type is groot.  

Het Burmese type heeft een meer gematigde bouw, noch extreem mager en slank, noch gedrongen en robuust. De Aziatische kat en de australian mist behoren tot de molligere, knuffeligere katten van dit type, terwijl de tonkinees knokiger is. 
 
De siamezen en oosterse katten zijn misschien wel het meest opvallende type. Het zijn grote, heel knokige katten met grote oren en een smalle lichaamsbouw. Dit type omvat zowel traditionele kortharige katten als meer recente langharige rassen als de oosterse langhaar en de Balinese kat. Ze zijn vaak spraakzaam!

Tot slot is er het zeer herkenbare Perzische type, gaande van de traditionele langharige Perzische kat met korte snuit, die iedereen kent, tot de exotische korthaar, een Perzische kat zonder zo'n extravagante vacht. Hier vind je ook de subtypes van de perzen, waaronder de chinchilla.

Deze rassen hebben allemaal hun eigen kenmerken en persoonlijkheden. Als je niet weet waar te beginnen, kan het nuttig zijn een lijst te maken met de eigenschappen die je zeker wilt en de eigenschappen die je zeker niet wilt. Als je niet houdt van een veeleisende, luide kat, is de spraakzame siamees waarschijnlijk niets voor jou. Als je niets voelt voor een rustige sierkat, kies dan niet voor het Perzische type. Als je geen kat wilt die je huis op stelten zet en de schrik is van de plaatselijke fauna (inclusief de buurthonden!) als jij thuis niet constant zorgt voor verrijking en jachtspelletjes, vermijd dan de Bengaalse kat.  

Doe de test van onze kattenraswijzer om uit te zoeken welke kat bij jou past en extra informatie te vinden!